मल्टिइन्जिन विमानदुर्घटनामा बढी क्षति

नेपालको हवाई  सात दशकको हवाई इतिहासमा दुर्घटना र त्यसको क्षतिको ग्राफ समेत उत्तिकै बढ्दै गइरहेको छ । नेपालमाभएकाहवाई दुर्घटनाको इतिहास पल्टाएर हेर्दा नेपालमा सिंगल इन्जिनको तुलनामा मल्टिइन्जिन विमान दुर्घटनामा धेरै मानवीयक्षतिभएको पाइएको छ ।
नेपालनागरिक उड्डयन प्राधिकरणका अनुसार नेपालमाहालसम्ममिल्टइन्जिनका ५१ वटा विमान दुर्घटना भएका छन् ति दुर्घटनामा चार सय ६९ जनाको मृत्यु भएको छ । विभिन्नअन्तरर्राष्ट्रिय रिपोर्टहरुले समेत नेपालमा बढि दुर्घटना हुने र बढी मानवीयक्षतिहुने विमानहरु मल्टिइन्जिनका रहेको समय समयमा सार्वजनिक गर्ने रिपोर्टहरुले देखाउँदै आएको छ ।
दुर्घटनामा परेका मल्टिइन्जिनयुक्तविमानहरु ः
१.२४ जुलाई २०२४ ः त्रिभुवनविमानस्थलमा सौर्य एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना,  १८ जनाको मृत्यु ।
२. १५ जनवरी २०२३ ः पोखराको सेतीखोँचमायती एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, ७२ जनाको मृत्यु ।
३.२९ मे २०२२ ः मुस्ताङको तितीमातारा एयरको विमान दुर्घटना, २२ जनाको मृत्यु ।
४. २८ मार्चा २०२० ः बाँकेको नेपालगञ्जविमानस्थलमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिनभएको । 
५. १४ अप्रिल २०१९ ः लुक्लाविमानस्थलमा समिट एयरको विमान दुर्घटना, ३ जनाको मृत्यु ।
६. २८ नोभेम्बर २०१७ ः हुम्लाको सिमिकोटमा तारा एयरको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिनभएको । 
७. २७ मे २०१७ ः लुक्ला एयरपोर्टमा समिट एयरको विमान दुर्घटना, दुईजनाको मृत्यु ।
८. २४ फेब्रुअरी २०१६ ः म्याग्दीको दानामातारा एयरको विमान दुर्घटना, २३ जनाको मृत्यु ।
९. १६ फेब्रुअरी २०१४ ः अर्घाखाँचीको मसिने लेकमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १८ जनाको मृत्यु ।
१०. १ जुन २०१३ ः सिमिकोट विमानस्थलमा सीता एयरको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिनभएको । 
११. १६ मे २०१३ ः जोमसोम विमानस्थलमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिनभएको । 
१२. २८ सेप्टेम्बर २०१२ ः भक्तपुरको मनोहरामा सीता एयरको विमान दुर्घटना, १९ जनाको मृत्यु ।
१३. २१ सेप्टेम्बर २०१२ ः डोल्पामा सीता एयरको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिनभएको । 
१४. १४ मे २०१२ ः जोमसोम विमानस्थलमाअग्नि एयरको विमान दुर्घटना, १५ जनाको मृत्यु ।
१५. २५ सेप्टेम्बर २०११ ः ललितपुरको कोटडाँडामा बुद्ध एयरको विमान दुर्घटना, १९ जनाको मृत्यु ।
१६. १५ डिसेम्बर २०१० ः ओखलढुंगामा तारा एयरको विमान दुर्घटना, २२ जनाको मृत्यु ।
१७. २४ अगस्ट २०१० ः मकवानपुरको शिखरपुरमा अग्नि एयरको विमान दुर्घटना, १४ जनाको मृत्यु ।
१८. ८ अक्टोबर २००८ ः लुक्लाविमानस्थलमायती एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १८ जनाको मृत्यु ।
१९. ३ जुलाई २००६ ःबाजुरा विमानस्थलमायती एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिनभएको ।
२०. १२ जुन २००६ ः जुम्लाविमानस्थलमायती एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, ९ जनाको मृत्यु ।
२१.३० जुन २००५ ः लुक्लाविमानस्थलमागोरखा एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन।
२२. २५ मे २००४ ः सोलुखुम्बुको लामजुरामायती एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, ३ जनाको मृत्यु ।
२३. २१ अप्रिल २००४  ः त्रिभुवनविमानस्थलमा वुद्ध एयरको विमान दुर्घटन, १ जनाको मृत्यु ।
२४. २२ अगस्ट २००२ ः कास्कीको पोखरामा सांग्रीला एयरको विमान दुर्घटना, १८ जनाको मृत्यु ।
२५. १७जुलाई २००२ ः सुर्खेतको गडगडे डाँडामा स्काई लाइन एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, ४ जनाको मृत्यु ।
२६. ५ अप्रिल २००१ ः तुम्लिङटारमा यती एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना,मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
२७. १९ नोभेम्बर २००० ः तुम्लिङटारमा कस्मिक एयरको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
२८. ३ नोभेम्बर २००० ः लुक्लामागार्खा एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
२९. २७जुलाई २००० ः डडेल्धुराको जोगबुढामा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, २५ जनाको मृत्यु ।
३०. २६ फेब्रुअरी २००० ः बझाङमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १ जनाको मृत्यु ।
३१. २५ डिसेम्बर १९९९ ः मकवानपुरको बुर्जोलेकमा स्काई लाइन एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १० जनाको मृत्यु ।
३२.५ सेप्टेम्बर १९९९ ः काठमाडौंको थानकोटमा नेकोन एयरको विमान दुर्घटना, १५ जनाको मृत्यु ।
३३. २१ अगस्ट १९९८ ः म्याग्दीको चुच्चेखर्कमा सांग्रीला एयरको विमान दुर्घटना,  १८ जनाको मृत्यु ।
३४. २३ डिसेम्बर १९९६ ः डोल्पामा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना,मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
३५. २८ जुलाई १९९६ ः सिमिकोटमा (एटीएससी, डीसीए) विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
३६. २५ अप्रिल १९९६ ः चितवनको मेघौलीमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
३७. १५ जुलाई १९९५ ः चितवनको भरतपुरमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना । मानवीयक्षतिहुनपाएन।
३८. १४ जनवरी १९९५ ः काठमाडौं विमानस्थलमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, २ जनाको मृत्यु ।
३९. ३१ जुलाई १९९३ ः सालीघोप्टेमा एभरेस्ट एयरको विमान दुर्घटना,  १८ जनाको मृत्यु ।
४०. ८ नोभेम्बर १९९३ ः जोमसोममा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना,मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४१. २६ सेप्टेम्बर १९९२ ः सिमिकोटमा (एटीएससी, डीसीए) विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४२. २८ जुन १९९१ ः सिमिकोटमा एटीएससी, डीसीए विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४३.९ जुन १९९१ ः लुक्लामानेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४४. १९ अगस्ट १९८७ ः डोल्पामा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४५. २ मे १९८६ ः अछामको साँफेबगर विमानस्थलमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४६. २२ डिसेम्बर १९८४ ः चेक्लाटी डाँडामा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १५ जनाको मृत्यु ।
४७. १५ अक्टोबर १९७३ ः लुक्लामा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४८. २५ जनवरी १९७० ः भारतको नयाँदिल्लीमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १ जनाको मृत्यु ।
४९. १२ जुलाई १९६७ ः मकवनापुरको हेटौडा नजिकै नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, ३५ जनाको मृत्यु ।
५०. १ अगस्ट १९६२ ः तुलाचनधुरीमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १० जनाको मृत्यु ।
५१. ५ नोभेम्बर १९६० ः रुपन्देहीको भैरहवामा नेपाल एयरलाइन्सको विभान दुर्घटना, ४ जनाको मृत्यु ।
सिंगल इन्जिनयुक्त र विदेशीविमानहरु भएको दुर्घटनाको विवरण
१. २९ मे २०२२ ः मुस्ताङको लार्जुङमा तारा एयरको विमान दुर्घटना, २२ जनाको मृत्यु ।
२. १६ मे २०१८ ः सिमिकोट पासमामकालु एयरको विमान दुर्घटना, २ जनाको मृत्यु ।
३. ८ अप्रिल २०१६ ः सिमिकोट नजिकमकालु एयरको विमान दुर्घटना,मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
४. २६ फेब्रुअरी २०१६ ः कालिकोटको चिल्खायामा एयर काष्ठमण्डपको विमान दुर्घटना, २ जनाको मृत्यु ।
५. २१ नोभेम्बर २०११ ः मुगुको ताल्चाविमानस्थलमामकालु एयरको विमान दुर्घटना,मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
६. १७जनवरी १९९९ ः जुम्लामा नेकोन एयरको विमान दुर्घटना, ५ जनाको मृत्यु ।
७. २० नोभेम्बर १९९८ ः सोलुखुम्बुको फाक्दिङमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १ जनाको मृत्यु ।
८. ३० अक्टोबर १९८१ ःमोरङको विराटनगरमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १० जनाको मृत्यु ।
९. ३१ मार्च १९७५ ः काठमाडौंको बौद्धमा नेपाल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना हुँदा ५ जनाको मृत्यु ।
१०.३० अगस्ट १९५५ ः बाराको सिमरामाकालिंगा एयरको विमान दुर्घटना, २ जनाको मृत्यु ।
११. १५ मे १९५६ ः काठमाडौंमा इन्डियन एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १४ जनाको मृत्यु ।
१२. २४ मे १९५८ ः पत्ने भन्ज्याङमा इन्डियन एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, २० जनाको मृत्यु ।
१३. १० मे १९७४ ः त्रिभुवनविमानस्थलमाथाई एयरवेजको विमान दुर्घटना, १ जनाको मृत्यु ।
१४. ३१ जुलाई १९९२ ः रसुवाको घ्याङफेदीमाथाई एयरवेजको विमान दुर्घटना, ११३ जनाको मृत्यु ।
१५. २८ सेप्टेम्बर १९९२ ः ललितपुरको भट्टेडाँडामा पाकिस्तान इनटरनेशनल एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना, १६७जनाको मृत्यु ।
१६.७जुलाई १९९९ ः काठमाडौंको भष्मासुर डाँडामा फ्रान्सको फुफुथान्साको विमान दुर्घटना, ५ जनाको मृत्यु ।
१६. ४ मार्चा २०१५ ः त्रिभुवनअन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमा टर्किस एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना । मानवीयक्षतिहुनपाएन ।
१७. १२ अप्रिल २०१८ ः त्रिभुवनअन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमाबंगलादेशको युएस बंगलाको विमान दुर्घटना, ५१ जनाको मृत्यु ।
१८. २० अप्रिल २०१८ ः त्रिभुवनअन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमामलेसियाको मालिन्दो एयरको विमान दुर्घटना,मानवीयक्षतिहुनपाएन । 
(नरेशकुमार जोशी, नेपालन्युज बैंक)